Pomoc Społeczna

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2023 r., poz. 901 z późn. zm.)

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej Państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Pomocy społecznej na zasadach określonych w ustawie udziela się osobom i rodzinom, w szczególności z powodu:

1. ubóstwa,
2. sieroctwa,
3. bezdomności,
4. potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
5. bezrobocia,
6. niepełnosprawności,
7. długotrwałej lub ciężkiej choroby,
8. przemocy domowej,
9. bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego,
10. alkoholizmu lub narkomanii,
11. trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
12. zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
13. klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej

Prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje osobom i rodzinom, których dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych określonych w ustawie o pomocy społecznej.

– dla osoby samotnie gospodarującej kryterium dochodowe wynosi 776 zł,

– dla osoby w rodzinie kryterium dochodowe wynosi 600 zł.

Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego, bądź innej osoby za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

Wydanie decyzji o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczeń z pomocy społecznej, wymaga przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. W toku wywiadu ustala się sytuację osobistą i majątkową osoby lub rodziny ubiegającej się o przyznanie świadczeń pomocy społecznej oraz powody ubiegania się o te świadczenia. Wywiad przeprowadza pracownik socjalny. Wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej lub rodziny albo w miejscu jej pobytu.

FORMY POMOCY

ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE:

Zasiłek stały przysługuje:

1. pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
2. pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Zasiłek stały ustala się w wysokości:

* w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 1000 zł miesięcznie;

* w przypadku osoby w rodzinie – różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Wysokość przyznanego zasiłku stałego nie może być niższa niż 100 zł miesięcznie.

Wraz z wnioskiem o przyznanie zasiłku stałego należy przedłożyć w szczególności orzeczenie o stopniu niepełnosprawności i zaświadczenia o wysokości dochodów.

Zasiłek okresowy

Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:

* osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,

* rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego.

Wysokość zasiłku okresowego uzależniona jest od dochodu osoby i rodziny: wypłacany do wysokości różnicy pomiędzy kryterium dochodowym ustalonym zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, a faktycznie posiadanym dochodem, Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50% różnicy między kryterium dochodowym a dochodem osoby samotnie gospodarującej lub dochodem rodziny i nie mniej jednak niż 20 zł miesięcznie.

Okres na jaki przyznawany jest zasiłek okresowy uzależniony jest od indywidualnej sytuacji osoby czy rodziny.

Zasiłek celowy

W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może zostać przyznany zasiłek celowy, w szczególności na:

* pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych i leczenia, ogrzewania, w tym opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

* zasiłek celowy może być przyznany osobie lub rodzinie, która poniosła straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Wysokość zasiłku celowego uzależniona jest od sytuacji bytowej przy uwzględnieniu kryterium dochodowego osoby lub rodziny.

Zasiłek celowy specjalny

W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany:

* specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi;,

* zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.

ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE:

Praca socjalna

Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Prowadzona jest z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej, a także ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.

Praca socjalna jest działaniem odnoszącym się do klienta i wymaga jego obecności. Podopieczny współuczestniczy w działaniu na równi z pracownikiem socjalnym, który wraz z nim angażuje się w proces prowadzący do zmian. Pracownik socjalny jest odpowiedzialny za kontrolowanie, analizę, wyjaśnianie i wybór odpowiednich działań.

Praca socjalna zatem to nie tylko swoista forma pomocy w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, ale również działalność wychowawcza ukierunkowana na pobudzanie aktywności i zaradności podopiecznego.

Na pracę socjalną składają się: poradnictwo, informowanie, wszelkie interwencje czynione na rzecz i w interesie osób znajdujących się w kręgu oddziaływania służb socjalnych.

Interwencja kryzysowa

Interwencja kryzysowa stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej.

Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód.

W ramach interwencji kryzysowej udziela się natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej, a w zależności od potrzeb – poradnictwa socjalnego lub prawnego, w sytuacjach uzasadnionych – schronienia do 3 miesięcy.

Sprawienie pogrzebu.

Sprawienie pogrzebu jest zadaniem gminy w sytuacji gdy zmarły:

– nie był ubezpieczony;

– nie pobierał emerytury lub renty i nie spełniał warunków do przyznania emerytury lub renty;

– nie był członkiem rodziny ubezpieczonego, emeryta lub rencisty.

Za członka rodziny rozumie się: małżonka (wdowę i wdowca), rodziców, ojczyma, macochę oraz osoby przysposabiające, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione i dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej, przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci, rodzeństwo, dziadków, wnuki, osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego.

Wydatki na pokrycie kosztów sprawienia pogrzebu podlegają zwrotowi w całości lub części z masy spadkowej.
Jeżeli przysługuje zasiłek z ubezpieczenia społecznego, to wydatki pokrywa się z tego zasiłku.

Schronienie, ubranie, posiłek.

Gmina ma obowiązek udzielenia osobie i rodzinie schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania.

* Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.

* Przyznanie niezbędnego ubrania następuje poprzez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia.

* Pomoc doraźna lub okresowa w postaci ciepłego posiłku przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić.

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze

* przysługuje osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona,

* usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić .

Usługi opiekuńcze świadczone są w miejscu zamieszkania osoby potrzebującej.

Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania mogą być przyznane w formie usług sąsiedzkich.

Osobą wykonującą usługi sąsiedzkie może być osoba, która:

1) jest pełnoletnia;

2) nie jest członkiem rodziny osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;

3) nie jest oddzielnie zamieszkującym małżonkiem, wstępnym ani zstępnym osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;

4) złożyła organizatorowi usług sąsiedzkich oświadczenie o zdolności pod względem psychofizycznym do świadczenia takich usług;

5) zamieszkuje w najbliższej okolicy osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;

6) ukończyła szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy;

7) została zaakceptowana przez osobę, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;

8) została zaakceptowana przez organizatora usług sąsiedzkich (jest gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby korzystającej z usług sąsiedzkich).

Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze są odpłatne.

Szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania określa Uchwała Nr LXVI/542/2024 Rady Gminy Trąbki Wielkie z dnia 24.01.2024 r.

Tabela odpłatności:

Dochód (w stosunku do ustawowego kryterium dochodowego)	Wysokość odpłatność (w odniesieniu do stawki opłaty)
powyżej 100 % do 150 %	5 %
powyżej 150 % do 200 %	10 %
powyżej 200 % do 250 %	25 %
powyżej 250 % do 300 %	40 %
powyżej 300 % do 350 %	60 %
powyżej 350 % do 400 %	80 %
powyżej 400 % do 450 %	90 %
powyżej 450 %	100 %

Dom Pomocy Społecznej

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

W przypadku gdy osoba bezwzględnie wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na umieszczenie w domu pomocy społecznej lub po umieszczeniu wycofają swoją zgodę, ośrodek pomocy społecznej lub dom pomocy społecznej są obowiązane do zawiadomienia o tym właściwego sądu, a jeżeli osoba taka nie ma przedstawiciela ustawowego lub opiekuna – prokuratora.

Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:

w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;